حل معمای جغدهای کوچک چند هزار ساله ، عکس - مجله خزرکوه

براساس یافته های یک پژوهش تازه، بچه های که هزاران سال قبل در شبه جزیره ایبری زندگی می کردند، تکه هایی از سنگ لوح را به صورت جغد می تراشیدند و به نوعی از آن ها به عنوان وسایل بازی خود استفاده می کردند. به نقل از وبگاه لایوساینس، باستان شناسان در گذشته تصور می کردند این نقوش اشیای مقدس نمایانگر خدایان باشند و در مراسم های آئینی و مذهبی به کار رفته باشند. اما پژوهش تازه به نکته جالب توجه دیگری اشاره می نماید و دو احتمال استفاده به عنوان اسباب بازی یا سنگ طلسم را مطرح می نماید.

محققان شورای ملی تحقیقات اسپانیا برای این پژوهش 100 لوح از حدود 4000 لوح جغد را که طی سال های مختلف در محوطه های باستانی سراسر شبه جزیره ایبری کشف شده اند مورد آنالیز قرار دادند. تمامی این حکّاکی ها مربوط به عصر مس (3500 ق.م. تا 2750 ق.م.) هستند و به علت وجود خصوصیات مخصوص جغدها از جمله دوایری به عنوان چشم، منقار، بال ها و پرهای تزئینی مورد توجه قرار گرفته اند. بعلاوه در بعضی از این قطعات سنگ لوح دو سوراخ کوچک نیز وجود داشته که به باور محققان از آن ها برای گذاشته شدن پرهای واقعی پرندگان در آن استفاده می شده است.

خوآن نگرو، زیست شناسی از گروه بوم شناسی تکاملی شورای ملی تحقیقات اسپانیا که محقق اصلی پژوهش تازه است در این رابطه گفت: اولین برداشت من در زمان تماشا این حکّاکی ها آن بود که درست کردن آن ها باید ساده باشد. زمان و مهارت زیادی برای آن ها صرف نشده و هر فردی می توانست در ظرف چند ساعت یکی از این لوح ها تهیه کند.

حکّاکی های روی سنگ لوح باستانی در کنار عکس یک جغد کوچک

یکی دیگر از خصوصیات مشترک این حکّاکی ها جنس سنگ ها بود که همگی از سنگ های لوحه (اسلیت) ساخته شده اند. این ماده نرم و اصطلاحاً چکش خور با قابلیت انعطاف بالای خود می توانسته به راحتی با استفاده از افزارهای نوک تیزی از جنس سنگ چخماق حکّاکی گردد. به باور محققان حتی بچه های که اولین درس های خود در زمینه حکّاکی را پشت سر گذاشته اند نیز می توانسته اند روی این سنگ ها طرح های مورد نظر خود را بکشند. اما چرا بچه ها عصر مس به جای سایر حیوانات به جغد توجه ویژه ای داشته اند؟

نگرو و همکارانش همچنان توضیحی برای این موضوع ندارند، اما ظاهراً یکی از دلایل آن فراوانی جغدها در سرزمین ها و نقاط مختلف دنیا است. حتی امروزه هم در نواحی شهر مختلف می توان دو گونه رایج جغد یکی جغد کوچک و دیگری جغد گوش دراز را به وفور یافت.

به احتمال زیاد جوانان عصر مس نیز در محل زندگی خود مرتب با جغدها روبرو می شدند و ویژگی های ظاهری متمایز این پرندگان با سرهای بزرگ و چشمان جلوی آن ها باعث توجه بیشتر انسان های آن روزگار به آن ها می شده است. از این رو، حتی اگر کودکی هیچ مدلی برای نقاشی خود نداشته باشد، ظاهراً به راحتی می تواند از روی ذهنش تصویر جغد را به مانند سایر حیوانات مشهور مانند اسب، سگ و فیل نقاشی کند.

نگرو و همکارانش برای آزمایش این فرضیه از گروهی از بچه ها داوطلب خواستند تصاویر جغد را نقاشی نمایند. جالب اینکه نقاشی های این بچه ها امروزی شباهت باورنکردنی به حکّاکی های باستانی داشت. نگرو اشاره می نماید که نقاشی کشیدن از جغدها ظاهراً قسمتی از فرایند یادگیری بچه ها است.

جادوی استتار به شیوه جغدی

میشل لانگلی، دانشیار باستان شناسی از دانشگاه گریفیث در کوئینزلند استرالیا که در سال 2018 پژوهش مشابهی در خصوص اسباب بازی های بچه ها عصر یخبندان انجام داده همین نظر را دارد. تجزیه و تحلیل های او و همکاران از فرهنگ های مختلف دنیا نشان می دهد که بچه ها در هر نقطه ای اسباب بازی های مخصوص به خود را داشته اند. این اسباب بازی ها از رایج ترین اِلمان های فرهنگی یا مواد معمولی ساخته می شدند و شکل آن ها نیز از محیط اطراف گرفته می شد.

می دانیم که عروسک ها یا مجسمه های کوچک دنیا شمول بوده اند و شکل آن ها به احتمال بسیار زیاد از حیوانات عادی یا مهم هر فرهنگ تبعیت می نموده است. بنابراین، جغدهای شبه جزیره ایبری در عصر مس نیز چنین حالتی داشته اند.

5858