سیانوز در نوزادان یا سندروم نوزاد آبی - مجله خزرکوه

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - سیانوز در نوزادان (سندرم نوزاد آبی)، که با عنوان Infant Methemoglobinemia نیز شناخته می گردد، شرایطی است که پوست نوزاد به دلیل کاهش میزان هموگلوبین در خون آبی رنگ می گردد. هموگلوبین پروتئینی در خون است که مسئول حمل اکسیژن به سراسر بدن و تحویل آن به سلول ها و بافت های مختلف است. هنگامی که خون قادر به حمل اکسیژن در سراسر بدن نباشد، پوست کودک آبی رنگ (cyanotic) می گردد.

سیانوز در نوزادان در کشور های صنعتی نادر است، اما گاهی اوقات در مناطق روستایی رخ می دهد. نوزادان متولد شده در کشور های در حال توسعه بدلیل سیستم آبرسانی و تصفیه ضعیف در معرض خطر ابتلا به سیانوز هستند.

علل ابتلا به سیانوز در نوزادان

شایعترین علت ابتلا به سیانوز در نوزادان، آب آلوده به نیترات است.

پس از آنکه نوزاد، از شیرخشک تهیه شده با آب نیترات دار استفاده کرد، نیترات در بدن تبدیل به نیتریت می گردد. نیتریت ها به هموگلوبین در خون متصل می شوند و متهموگلوبین را تشکیل می دهند که قادر به حمل اکسیژن به بافت ها نیستند.

نیترات بیشتر در آب آشامیدنی مناطق کشاورزی که از آب چاه استفاده می نمایند، دیده می گردد. به دلیل استفاده از کود شیمیایی در زمین های کشاورزی، آب چاه ها به نیترات آلوده است.

نوزادانی که کمتر از 3 ماه سن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سیانوز هستند، اما در دیگر گروه های سنی نیز ممکن است رخ دهد. همچنین بزرگسالانی که مبتلا به بیماری های زیر باشند، در معرض ابتلا به سیانوز هستند:

• استعداد ژنتیکی
• زخم معده یا گاستریت
• نارسایی کلیه که احتیاجمند دیالیز باشد

دلایل دیگر ابتلا به سیانوز در نوزادان به توضیح زیر است:

• Tetralogy of Fallot : TOF یک بیماری قلبی مادرزادی است که باعث ایجاد اختلالات ساختاری در قلب شده و منجر به کمبود اکسیژن در خون می گردد. این شرایط موجب می گردد رنگ پوست نوزاد آبی گردد. این بیماری از لحظه تولد در نوزاد مشاهده می گردد.
• سایر اختلالات قلب مادرزادی: هر اختلال مادرزادی قلبی که بر میزان اکسیژن در خون نوزاد تاثیر بگذارد، می تواند سبب بروز سیانوز در نوزادان گردد.
• Methemoglobinemia: این شرایط به دلیل قرار دریافت در معرض اکسید نیتریک و استنشاق آن، یا بعضی از دارو های بیهوشی و آنتی بیوتیک ها رخ می دهد.

بیشتر بخوانید: اکو قلب جنین؛ راهی برای تشخیص نقایص قلبی مادرزادی

نشانه های سیانوز در نوزادان

شایع ترین نشانه سیانوز در نوزادان تغییر رنگ پوست در اطراف دهان، دست ها و پا ها به رنگ آبی است. این تغییر رنگ نشانه ای از آن است که نوزاد اکسیژن کافی دریافت نمی نماید.

بیشتر بخوانید: چرا رنگ پوست نوزاد تغییر می نماید؟

دیگر نشانه های سیانوز در نوزادان به توضیح زیر است:

• دشواری تنفس
• استفراغ
• اسهال
• بی حالی
• افزایش بزاق و آب دهان
• از دست دادن هوشیاری
• تشنج

در موارد شدید، سیانوز در نوزادان باعث مرگ می گردد.

تشخیص سیانوز در نوزادان

پزشک در طول چکاپ های ماهیانه نوزاد، متوجه سیانوز در نوزاد می گردد. اگر پدر و مادر متوجه آبی رنگ شدن پوست نوزاد شدند، بایستی در اواین فرصت به پزشک مراجعه نمایند.

پزشک با پرسیدن سوالاتی پیرامون هر گونه علائم، الگوی تغذیه نوزاد، شرایط در خانه و با در نظر دریافت تاریخچه کامل پزشکی، معاینه را شروع خواهد نمود. سپس با آنالیز بدن نوزاد، تغییر رنگ در مناطق مختلف پوست را آنالیز می نماید. هم چنین به صدای به قلب و ریه های نوزاد گوش خواهد داد.

آزمایش های تشخیصی دیگری نیز انجام می گردد، که شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
• پرتو نگاری اشعه ایکس از قفسه سینه برای آنالیز شرایط ریه ها و قلب
• اکوکاردیوگرام قلب برای آنالیز عملکرد آن
• اشباع اکسیژن برای معین مقدار اکسیژن موجود در خون
• کاتتریزاسیون قلب برای مشاهده مستقیم رگ ها و ساختار داخلی قلب
• علاوه بر انجام آزمایش بر روی نوزاد، آب آشامیدنی مورد استفاده نیز برای اندازه گیری سطح نیترات آنالیز می گردد.

به طور کلی، آب با سطح نیترات زیر 10 میلی گرم در لیتر (mg / L) ایمن در نظر گرفته می گردد. اگر نمونه آب نیترات بالاتر از 10 mg / L داشته باشد، نباید به نوزاد داده گردد.

درمان سیانوز در نوزادان

درمان سیانوز در نوزادان بستگی به آن دارد که چه عاملی باعث آبی رنگ شدن نوزاد شده است. اگر بیماری مادرزادی قلبی سبب تغییر رنگ پوست گردد، ممکن است جراحی برای اصلاح ناهنجاری ها انجام گردد.

جراحی معمولا قبل از یک سالگی نوزاد، در حدود 6 ماهگی یا حتی پیش از آن انجام می گردد. اگر نوزاد پس از جراحی توانایی جذب اکسیژن بیشتری پیدا کند و دیگر آبی رنگ نگردد، عمل موفقیت آمیز بوده است.

اگر سطح بالای نیترات در آب موجب بروز سیانوز شده باشد، پزشک باید با مرکز کنترل سموم محلی یا سم شناسان مشورت کند تا بهترین راه برای درمان بیماری را بیابد. اجتناب از منبع آلودگی نیترات، مانند آب چاه یا آب لوله کشی، برای تمامی بچه ها در این شرایط لازم است.

پزشکان بچه های که مبتلا به سیانوز خفیف هستند را تحت نظر می گیرند تا اطمینان حاصل گردد که تا رسیدن به سلامتی کامل، مسئله ای برای آنا پیش نمی آید. بچه ها مبتلا به شکل شدیدتری از بیماری احتیاج به دارویی به نام متیلن آبی هستند، که پزشک از راه تزریق به بدن آنان وارد می نماید.

بیشتر بخوانید: تنفس نامنظم نوزاد؛ چه زمانی زنگ خطر به صدا در می آید؟

جمع بندی

• سیانوز در نوزادان بیماری نادری است.
• هنگامی که نوزادان شیرخشکی که با آب آشامیدنی با سطوح بالای نیترات تهیه شده، مصرف می نمایند، به آن مبتلا می شوند.
• بایستی از دادن آب چاه به نوزادان زیر یک سال اجتناب کرد.
• استفاده از دارو ها و نظارت بر سلامت نوزاد می تواند از بروز عوارض ناخواسته پیشگیری کند.
• سیانوز در نوزادان اگر درمان نگردد، ممکن است باعث مرگ گردد.
• بیشتر نوزادان و بچه ها مبتلا به سیانوز می توانند زندگی عادی و سالمی، بدون بروز مشکل خاصی، داشته باشند.

برگرفته از: medicalnewstoday